In ‘Joker: Folie à Deux’ is Joaquin Phoenix weer buitenaards, maar de film is dat niet
‘Joker: Folie à Deux’ (2024) 
Het langverwachte ‘Joker: Folie à Deux’ zet Lady Gaga naast Joaquin Phoenix. The Joker is verliefd en dat doet hem… zingen?
De taxichauffeur en de comedian
‘Joker’ sloeg in 2019 in als een bom. Ondanks de Joker-moeheid en ondanks moeheid voor comic book-verfilmingen tout court, rondde ‘The Hangover’-regisseur Todd Phillips met zijn origin story van Batmans aartsvijand de kaap van een miljard dollar aan inkomsten. De vele bezoekers zagen een gitzwarte, sluimerende karakterstudie van een geesteszieke eenzaat die escaleert in tragisch geweld.
‘Joker’ werd origineel bevonden, althans door wie niet bekend is met Martin Scorseses ‘Taxi Driver’ en ‘The King Of Comedy’, eveneens portretten van eenzame mannen die langzaam afglijden in de waanzin. Scènes, shots en plot werden door Phillips gretig geplagieerd. Als een leerling die Wikipedia copy-pastet voor een werkstuk en hoopt dat het niet opvalt.
De clown en de pyromane
‘Joker: Folie à Deux’ doet soms denken aan ‘One Flew Over The Cuckoo’s Nest’ en bevat referenties naar klassieke musicals, maar verder haalt Phillips deze keer meer inspiratie bij zichzelf. De sequel ademt hetzelfde lugubere sfeertje en dezelfde vuilheid als de eerste film. Phillips legt ook nu weer in elk shot de nadruk op de innerlijke demonen van zijn hoofdpersonage. Net als vijf jaar geleden heeft hij de pot met subtiliteit helemaal over zijn film leeggegoten.
Misschien is het daarom dat hij iemand met de naam Gaga castte tegenover Phoenix. Zij speelt Lee Quinzel, pyromane en eveneens bewoner van Arkham Prison, de psychiatrische instelling waar Arthur ‘The Joker’ Fleck (Joaquin Phoenix) verblijft na zijn gruweldaden uit de eerste film. Ze koestert een ongezonde bewondering voor Arthurs alter ego. Die ziet op zijn beurt in haar dan weer het enige lichtpuntje in zijn droevige bestaan. Hij wordt gepest door de bewakers en krijgt ook fysiek zware klappen te verduren. Zijn leven is aan beide kanten van de tralies een hel. In afwachting van zijn gemediatiseerde proces vindt Arthur kracht bij Lee en zijn talloze aanhangers die voor chaos zorgen voor de rechtbank.
De titel ‘Joker: Folie à Deux’ doet vermoeden dat we deze keer worden meegesleurd in de waanzin van twee personages, maar de film blijft vooral die van Phoenix. Al vanaf de eerste scène toont hij hoe diep hij weer is gegaan voor de rol. Vel over been en met een gezicht vol groeven sleept hij zijn ellende door de gangen van Arkham. Meer lijk dan lichaam. Meer kras dan ziel. Phoenix zet vijf jaar na zijn Oscarwinnende rol alweer een buitenaardse prestatie neer.
Lady Gaga is dan weer bijna uitsluitend in scènes met Phoenix te zien en heeft meer een dienende rol dan een hoofdrol. Ze houdt zich wel makkelijk staande naast hem. Als je verkleed als côte de boeuf op een podium durft kruipen, val je in Arkham niet uit de toon. Toch had haar personage iets meer tijd mogen krijgen. Het lijkt alsof Gaga vooral gecast is omdat er gezongen moet worden.
De muziek en de sisser
‘Joker: Folie à Deux’ heeft dan ook wat weg van een old school musical. Phoenix brengt een geheel eigen versie van Sinatras ‘That’s Life’ en er passeert zelfs een intieme versie van ‘Ne Me Quitte Pas’ van Jacques Brel. Muzikale intermezzo’s in een film als deze stoppen is ballen tonen. Een gok die bij momenten goed uitpakt, al zijn de liedjes soms overbodig en lijken ze te dienen om de gebreken van het scenario te verbergen.
Het eerste halfuur is nochtans uitstekend, maar dat wordt niet volgehouden. Op de cruciale momenten laat Phillips’ script het afweten. Er wordt een kwartier lang opgebouwd naar een exclusief tv-interview met een op sensatie beluste reporter, maar dat eindigt op een sisser door de platte dialogen. Idem in de rechtbank, wanneer Joker eindelijk zijn proces in handen lijkt te nemen, maar het showtje dat hij opvoert stelt uiteindelijk niet veel voor.
Het grootste probleem is echter dat er onder die laag mooie beelden en liedjes weinig inhoud schuilt. Je blijft met de prangende vraag zitten wat de film eigenlijk te vertellen heeft. Phillips toont lef met ‘Joker: Folie à Deux’, maar uiteindelijk is zijn hoofdpersonage beter dan zijn film.
‘Joker: Folie à Deux’ speelt vanaf woensdag 2 oktober in de bioscoop.
