Sholeh Rezazadeh zoekt verbintenis in natuurelementen
Sholeh Rezazadeh, ‘Neem ruim zei de zee’ 
Sholeh Rezazadeh kwam in 2015 vanuit Iran naar Nederland en heeft in korte tijd een indrukwekkende literaire carrière opgebouwd. Haar debuutroman ‘De hemel is altijd paars’ (2021) werd bekroond met de Debuutprijs van de Maatschappij der Nederlandse Letterkunde 2022 en de Bronzen Uil Publieksprijs 2021.
In haar poëziedebuut ‘Neem ruim zei de zee’ verweeft Sholeh Rezazadeh op lyrische wijze de menselijke ervaring met natuurelementen, en biedt ze een diepgaande reflectie op verlies, liefde en het contact dat we met zowel de natuur als onszelf dreigen te verliezen. Met een subtiele en poëtische stem brengt ze de lezer naar landschappen die zowel fysiek als emotioneel zijn, waarin bergen, rivieren en woestijnen menselijke eigenschappen krijgen en dienen als spiegels voor innerlijke gevoelens.
De natuur als spiegel van de ziel
De bundel verkent een diepe verbinding tussen de mens en de natuur, en toont hoe deze twee werelden onlosmakelijk met elkaar verbonden zijn. Natuurelementen zoals rivieren, bergen en zeeën worden door Rezazadeh gepersonaliseerd en krijgen een bijna mythische kwaliteit. In de verzen: “verliefd als een treurwilg/ verdwaald, onrustig en mooi van oud verdriet / niet bang voor een verloren tak die ooit weer verder zal wortelen” (27) zien we menselijke emoties (verliefd) gespiegeld in natuurelementen (treurwilg). De wilg drukt een oud verdriet uit met zijn laaghangende takken. Ondanks het “oud verdriet” is de verloren tak niet bang, maar zal ze verder wortelen. De liefde van de mens is als een boom “die geen tuinier heeft/ maar/ een voorbijganger / die moe wordt van het rennen”(28). Rezazadeh maakt van de natuur niet alleen metaforen, ze geeft de natuurelementen een bezieling waardoor ze actieve deelnemers worden van menselijke ervaringen.
De vraag “Is er een zee in jou?” (32) die in de bundel wordt gesteld, resoneert als een uitnodiging tot zelfreflectie. Het is alsof Rezazadeh ons wil laten nadenken over de leegtes en dieptes die we in onszelf dragen, over de delen van ons die net als de zee fluïde en oneindig kunnen zijn, maar ook ongrijpbaar.
Zelfdruppels met mysterieuze zeewaarheden
Een ander belangrijk thema in ‘Neem ruim zei de zee’ is het verlies van wat niet langer is. “Neem ruim zei de zee/ haar natte armen/ wijd open/ als het leven voorbij is/ dan heb je ons oude zwijgen/ onze zelfdruppels met mysterieuze zeewaarheden/ die in het kloppende hart van elke golf/ kloppen/ tegen de borst van de strandrots” (37)
De dichteres reflecteert op gemiste kansen en het verdriet dat ontstaat door wat niet meer mogelijk is. De zee, als metafoor voor tijd en verandering, dringt ons om ruim te nemen, misschien als een oproep om de mogelijkheden die nog wel voor ons liggen te omarmen en de beperkingen van het verleden los te laten.
Verlies krijgt in deze bundel een transcendente kwaliteit. Het is niet alleen het verlies van een geliefde, maar ook het verlies van een diepe band met de natuur, een verloren land of zelfs een natuurgod. Dit maakt de poëzie van Rezazadeh universeel en tijdloos, omdat het gaat over fundamentele menselijke ervaringen die resoneren met iedereen.
Eenzaamheid en verbintenis in woorden
De eenzaamheid die door de bundel heen voelbaar is, komt niet alleen voort uit het verlies van relaties, maar ook uit het verlies van verbinding met de natuur en de diepere lagen van het leven. Rezazadeh zoekt in haar gedichten naar een manier om deze verbinding opnieuw te vinden, vaak via woorden. De poëzie zelf wordt een middel om de kloof tussen mens en natuur, mens en mens, te overbruggen.
Lyrische liefde en transcendentie
De liefde die door ‘Neem ruim zei de zee’ heen stroomt, is van een transcendente soort. Het is een liefde die niet alleen gericht is op een persoon, maar ook op het landschap, de elementen, en zelfs de tijd zelf. Er is een zekere goddelijkheid aanwezig in de liefde zoals die door Rezazadeh wordt verwoord, alsof ze niet alleen over fysieke of emotionele liefde schrijft, maar over een allesomvattende, spirituele liefde die de mens verbindt met alles om zich heen.
Haar gedichten lijken soms bijna gebeden tot de natuur, vol respect en eerbied voor wat is geweest en wat nog komen zal. Deze transcendentie tilt de bundel naar een niveau van spiritualiteit, zonder dat het overdreven religieus aanvoelt.
Conclusie
‘Neem ruim zei de zee’ is een prachtige poëtische bundel die de lezer uitnodigt om na te denken over verlies, spijt en de diepe band die we met de natuur kunnen hebben. Sholeh Rezazadeh gebruikt rijke natuurelementen om emotionele ervaringen te verkennen en biedt een reflectieve ruimte waarin de lezer kan nadenken over de dingen die we verloren zijn, maar ook de kansen die we nog hebben om verbinding te maken met onszelf, elkaar en de wereld om ons heen.
Een boom ben ik/ mijn arm verlangt/ mijn wortel verdiept/ niet naar een blad dat een veer wordt/ maar hoop die vervliegt (47).
