Hoe ingrijpend is het verlies van een kind?
P.F.Thomése, ‘Black-out’ 
Het staat af en toe in de krant te lezen: kind komt bij tragisch ongeval om het leven. Het is het begin van ‘Black-out’, een ware pageturner van P.F. Thomése (1958), waarin alles draait rond de schuldvraag en het zoeken naar de waarheid.
De thematiek van verlies en rouw – ‘De onderwaterzwemmer’ (2015) en ‘Vaderliefde’ (2019) is Thomése bepaald niet vreemd. Eerder al trof hij met ‘Schaduwkind’ (2003) de lezer recht in het hart. Een emotioneel geladen boek over Isa, zijn dochtertje, dat kort na haar geboorte aan de gevolgen van een hersenbloeding stierf. Een van zich afschrijven van het leed dat hem en zijn vrouw na het plotselinge heengaan van hun dochtertje was overkomen. Een pijnlijk gebeuren dat zijn visie op literatuur ingrijpend heeft gewijzigd. Verlies van een geliefde het is voor Thomése inmiddels een vertrouwd onderwerp geworden.
Dit keer speelt alles zich af in het fictieve duindorp Blankendaal. Een reservaat waar rijke villabewoners zich, achter een hoge haak of hek, van de zogenaamd boze buitenwereld hebben afgesloten. Op een doordeweekse dag verliest Grace Rainville, een stemactrice, de controle over het stuur van haar SUV, knalt door omheining van een villa de tuin in waar een kinderfeestje plaatsvindt.
De jarige Pippa komt hierbij onder een van de wielen van de SUV terecht en laat hierbij het leven. Een filmisch beschreven fataal accident waarvan de gevolgen uitvoerig worden belicht. Wie treft schuld? Wie vertelt de waarheid? Hoe zullen de betrokken partijen reageren? En wat zijn de juridische gevolgen voor dader en slachtoffer? Het komt allemaal in ruim honderd hoofdstukken gedetailleerd aan bod.
Onvoorspelbare moeder versus kille advocaat
Er is Tessel, moeder van Pippa, getrouwd met Mark Blijenberg. Een succesvolle advocaat die geregeld in het buitenland vertoeft. Had hij door aanwezig te zijn op het kinderfeestje de dood van zijn dochtertje kunnen verhinderen? Het koppel heeft ook nog een tweeling: Flop en Mees. Door verdriet overmand is Tess totaal onvoorspelbaar geworden. Haar gedrag staat in schril contrast met dit van haar echtgenoot, die na alles wat hen is overkomen, de regie stevig in handen probeert te houden.
‘Hij zou zenuwachtig kunnen worden dat de uitvaart van zijn dochtertje gigantisch uit de klauwen begint te lopen, maar zo is Mark niet. Voor hem moet een groot probleem worden opgedeeld in een aantal kleine problemen, die op hun beurt kunnen worden uitgesplitst in een heleboel probleempjes van niks. Zo bezien – en zo beziet hij het – is er in wezen niets aan de hand.’
Grace en Tess: twee slachtoffers
Grace, totaal van de kaart, weet niet wat ze tijdens haar black-out met haar SUV heeft aangericht. De dag waarop ze de realiteit grotendeels heeft teruggevonden, is er de alles verterende schuldvraag, plus de angst dat haar dochtertje Norah aan Dave, haar ex zal worden toegewezen. Ze is niet alleen dader, maar eveneens slachtoffer.
Bovendien wordt haar leven compleet door anderen beheerst. Zo wordt ze gemanipuleerd door de advocaat van haar vroegere echtgenoot. Min of meer tegen haar zin wil Gertjan, haar geluidstechnicus die een oogje op haar heeft, haar met een eigen onderzoek naar de feiten helpen, terwijl een pro-Deoadvocaat haar voor allerlei juridische valkuilen wil behoeden.
Als Surinaams-Nederlandse wordt Grace in het exclusieve duindorp, waar uiterlijke schijn en rijkdom de norm zijn, als een outsider bekeken. De begrafenis van Pippa wordt er strak geregisseerde manifestatie die door de lokale televisie wordt uitgezonden. Een mediagebeuren waarin Mark, die op juridische wraak zint, zich kan in vinden. Tessel die intussen is verdwenen gaat op zoek naar Grace. Het is een van de meest aangrijpende fragmenten uit ‘Black-out’: de confrontatie tussen slachtoffer en dader. Twee moeders die beiden eigenlijk slachtoffer zijn.
‘Als ze terugkomt met de glazen, kijkt Tessel haar verwonderd aan. “Weet u dat ik me pas later heb gerealiseerd dat u zelf ook moeder bent? Van een dochter nog wel.” Grace weet zich met deze opmerking geen raad. Ze reikt haar het glas water aan. Omdat ze niet weet wat ze terug moet zeggen vraagt ze: “Weet u zeker dat u toch liever niet cola wilt?” Maar daar wordt niet op gereageerd.’
‘Black-out’ is een goed in elkaar passende puzzel van personages die vanuit hun perspectief tegen het hele gebeuren aankijken. Het is P.F. Thomése , ondanks de complexe wereld waarin iedereen zich ophoudt, gelukt een vlot leesbare roman af te leveren.
Dit is hoofdzakelijk te danken aan zijn stilistisch grote vakmanschap waarmee hij de ziel van zijn personages – mensen van vlees en bloed – weet te peilen. ‘Black-out’ mag als een van de beste romans van 2024 worden beschouwd. Zonder meer geschikt om met een belangrijke literaire prijs te worden bekroond.
